Honderden miljoenen mensen wereldwijd hebben last van chronische rugpijn, terwijl daar nog altijd geen adequate behandeling of medicatie voor is. Marianna Tryfonidou, hoogleraar Regeneratieve Orthopedie, wil dat veranderen. Eerst bij honden, later bij mensen. Ze heeft een consortium opgezet, iPSpine, van twintig partners en krijgt nu een beurs van 15 miljoen euro uit het Horizon 2020-programma van de Europese Commissie.
Chronische rugpijn kan verschillende oorzaken hebben, maar in zo’n veertig procent van de gevallen ligt het probleem bij een versleten tussenwervelschijf. Het gaat hierbij om zo’n 280 miljoen gevallen – die vaak nog in hun werkende leven zitten. Alleen in de EU levert dat een financiële strop op van rond de 240 miljard euro per jaar. Marianna Tryfonidou initieerde het consortium iPSpine (de afkorting van induced pluripotent stem cell-based therapy for spinal regeneration).
“Voor dit type chronische rugpijn is nu nog geen goede behandeling”, zegt Marianna Tryfonidou. “Een zware operatie kan helpen, maar dat is lang niet altijd afdoende.”
Biomaterialen
De komende vijf jaar gaat het iPSpine-consortium een geavanceerde behandeling ontwikkelen van zogeheten ATMP’s (advanced therapy medicinal products). Het plan is om met speciaal opgekweekte stamcellen een behandeling te ontwikkelen die problematische tussenwervelschijven kan verjongen. Een ingewikkeld proces; zo moet er eerst met slimme biomaterialen een micro-omgeving worden gecreëerd waarin die stamcellen uitgroeien tot de juiste regeneratieve cellen.
‘Het is de bedoeling dat veel meer takken uit de geneeskunde profijt hebben van dit project’
“Dat is nog nooit op deze manier gedaan en daarom werken we met twintig verschillende partners, die allemaal hun eigen unieke expertise meebrengen”, zegt Tryfonidou. Onder hen – uiteraard – de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht, die respectievelijk 3,5 miljoen en 750.000 euro krijgen uit de onderzoeksbeurs van 15 miljoen. Maar er zijn ook universiteiten uit Nederland (de Technische Universiteit Eindhoven), zes andere EU-lidstaten, de VS en Hongkong betrokken. De patiënt wordt in Nederland vertegenwoordigd door ReumaNederland. “Over vijf jaar zal bewezen worden dat deze behandelmethode veilig is en worden voor honden met rugpijn de eerste stappen in de kliniek gezet”, aldus Tryfonidou.
Maar daar stopt het uiteraard niet. “Op de faculteit Diergeneeskunde zijn we er erg goed in om zulk onderzoek te vertalen naar behandelingen voor dieren en – samen met onze partners – ook voor mensen. Dat is dan ook het einddoel van dit project. Uiteindelijk is het zelfs de bedoeling dat veel meer takken uit de geneeskunde profijt hebben van iPSpine. Binnen dit consortium ontwikkelen we vernieuwende platforms waarmee de kennis, de testfase en de toepassing van onze vondsten wordt gedeeld. Dat kan gebruikt worden bij andere geavanceerde therapieën die ontwikkeld worden binnen de regeneratieve geneeskunde, organoïden en genbewerking.”
24 augustus 2018
Universiteit Utrecht